Sau khi tập trung các diễn viên, gánh hát được thành lập, lấy tên là Đồng Nữ Ban, nhằm mục đích làm nơi giao hội, khơi dậy quần chúng chiến đấu công khai, hợp pháp trên sân khấu, chống lại sự cấm đoán tự do ngôn luận, tự do tư tưởng của chế độ thực dân Pháp và bọn tay sai của chúng. Bên cạnh đó, giáo dục tinh thần yêu nước, chiến đấu chống ngoại xâm cho quần chúng và vận động tài chính cho cách mạng.
 |
Gánh hát Đồng Nữ Ban. |
Một số đảng viên được đưa vào gánh hát Đồng Nữ Ban để lãnh đạo chính trị và tư tưởng như: Cô Trần Ngọc Viện (Ba Viện) rất được đồng chí Tôn Đức Thắng tin tức, giao làm bầu gánh kiêm thầy tuồng; anh Trần Văn Hòe (Ba Hòe) phụ trách quản lý; Trần Văn Giai (Ba Giai) đảm đang chính trị tư tưởng; Trần Văn Trương du hoc uc can dieu kien gi gánh vác an ninh thứ tự; Nguyễn Tri Khương, Trần Thị Ớt, Trần Thị Trác, Trần Thị Tước, Hà Thị Lan (Sương) cũng tham dự lãnh đạo, cùng các cô, các chị tiến bộ ra nhập gánh hát: Trần Thị Lai, Trần Thị Lợi, Trần Thị Cẩm, Trần Thị Cưu, Trần Thị Nhàn…
Gánh hát còn được nhiều thân sĩ, trí thức tiến bộ yêu chuộng tự do hỗ trợ về tài chính và ý thức như: nhân sĩ Mai Bạch Ngọc; Nhà báo Diệp Văn Kỳ, Nguyễn Văn Bá; Bác sĩ Nhã, Năm Khương…
Do diễn viên toàn là nữ, còn rất trẻ (từ 17 - 21 tuổi), có những chị vừa rời ghế nhà trường, chưa từng biết ca hát hay tập tuồng và có chị do ảnh hưởng của sự thị phi phong kiến “xướng ca vô loại” nên đôi khi cũng còn tâm trạng dè dặt, lo âu…
Song nhờ sự lãnh đạo tư tưởng kịp thời của tổ chức Đảng, nên mỗi diễn viên tự xác định được đây là nhiệm vụ cách mạng, học ca hát là du hoc my lop 9 để phục vụ cách mạng. Được thông hiểu về mặt tư tưởng, vai trò, nghĩa vụ của mình, mỗi người đều tích cực phấn đấu để hoàn tất nhiệm vụ, với tinh thần “Đảng giao nhiệm vụ nào phải hoàn thành nhiệm vụ ấy”.
Sau 6 tháng mê mải tập dượt, vở Giọt lệ chung tình (Võ Đông Sơ - Bạch Thu Hà) được ra mắt khán giả. Võ Đông Sơ và Triệu Dõng là những nghĩa quân, tụ họp những tình nhân nước cùng nhau chống giặc ngoại xâm. Bạch Thu Hà là hạng khuê môn đài các, cũng đồng tình với hành động của chồng. Khi chồng hy sinh cho chính nghĩa thì Bạch Thu Hà quyết giữ vẹn lòng chung thủy với chồng, với những ý trung nhân nước.
Đây là một vở tuồng mang thuộc tính chính trị cao, nên việc xin phép nhà cầm quyền Pháp để trình diễn là cực kỳ khó khăn, phải dùng nhiều hình thức đương đầu và được các nhà trí thức tiến bộ yêu nước ủng hộ mới được đưa ra biểu diễn, là chiến thắng bước đầu rất quan trọng.
Điều bất ngờ khi ra mắt công chúng lần trước hết tại xã nhà (Vĩnh Kim) đã được bà con hưởng ứng nồng nhiệt và ủng hộ cho gánh hát 270 đồng, là số tiền khá lớn lúc bấy giờ, để gánh hát tiếp kiến hoạt động và ủng hộ cách mạng, đã cổ vũ, cổ vũ các thành viên trong gánh hát tiếp kiến hăng say luyện tập các vở tuồng tiếp theo.
Lần thứ hai, gánh hát biểu diễn tại xã Bình Trưng, đồng bào mua vé ủng hộ lên đến 300 đồng. Mặc dầu thu được kết quả mỹ mãn, nhưng gánh hát cũng gặp rất nhiều khó khăn, trở lực, đặc biệt là sự phá hoại của địch. Chúng tổ chức cho bọn côn đồ xấp đá trên đường nhằm làm cản trở sự chuyển di của đoàn xe hay giả làm ma nhát nữ giới để giựt tiền. Đồng chí Trần Văn Hòe đã đích thân tổ chức tày, canh gác ngăn sự phá hoại của chúng.
Trong lần biểu diễn tiếp theo tại hí trường Thầy Năm Tú ở thị xã Mỹ Tho, được nhân dân quần chúng hoan hỉ đón nhận và hết dạ ủng hộ, nhưng địch cũng tìm mọi cách phá hoại. Chúng dùng mánh khoé bỉ ổi bằng cách cho người xông vào phòng hóa trang chòng du học sau đại học ghẹo và đe dọa diễn viên. Trước tình hình đó, cô Ba Viện đã kêu gọi quần chúng tranh đấu gây sức ép, buộc chúng phải rút đi.
Tại Bến Tre, sự quấy rối của địch còn táo tợn hơn. Khi ghe gánh hát vừa cập bến, bằng mánh khoé thô thiển, địch cho bọn côn đồ không mặc áo xống giả đi tắm, lảng vảng trước mũi ghe chọc ghẹo, làm chị em diễn viên hoảng sợ và sượng phải chui vào ghe tránh mặt. Chúng bị đội tự vệ gánh hát can thiệp và quần chúng. # Tranh đấu buộc phải thoái lui.
Đến gần buổi biểu diễn, chúng tổ chức những thành phần bất hảo ném đá vào nhà hát và cướp giựt nhằm ngăn trở đêm biểu diễn. Trước tình hình đó, cô Ba Viện đến gặp tên quận trưởng chiến đấu, đòi tên quận trưởng phải can thiệp cho gánh hát được khai diễn.
Trước sự cự mãnh liệt, buộc tên quận du hoc nauy trưởng phải ra lệnh tăng cường trật tự bảo đảm cho buổi diễn được thành công.
Khi đến trình diễn tại Bến Cát (Thủ Dầu Một), thái độ của địch càng ngoan cố hơn. Đoàn ghe gánh hát vừa cập bến, chúng hăm dọa không cho dọn lên rạp. Chúng dùng bọn tà ma, mật thám cản ngăn, bắt bớ không cho bán vé.
Trước áp lực của địch, gánh hát một mặt đấu tranh, một mặt cử cô Ba Viện về Sài Gòn mỏng lại với bác Tôn Đức Thắng và đề nghị nhân, sĩ, trí thức tiến bộ như Bác sĩ Nhã, Diệp Văn Kỳ, Nguyễn Văn Bá… cử một đoàn gồm 16 người đi trên 4 ô tô (có cả mật thám thiện cảm của ta) đến tận nơi can thiệp và bảo vệ cho gánh hát diễn xong mới trở về Sài Gòn.
Một điều khôn cùng thán phục về ý thức nghĩa vụ của chị Năm Quế. Trước khi chương trình trình diễn sắp bắt đầu (tại Rạch Giá), chị Năm Quế bị cảm nặng, trong khi vai diễn này không ai có thể thay thế được. Chị đã gượng dậy, nuốm biểu diễn. Sau khi hạ màn là lúc chị đuối sức, phải cho xe cấp cứu đưa về quê hương và chị đã trút hơi thở rốt cuộc trong sự thương tiếc vô cùng của gia đình, đồng nghiệp cùng bà con láng giềng.
Tại thủ Đức, gánh hát bị chính quyền địch cấm trình diễn đêm đầu, nhưng với sự chống chọi đầy lý lẽ, thuyết phục, buộc chúng phải cho biểu diễn trong sự hân hoan chào đón của khán giả. Buổi diễn vừa xong, thấy tình hình bất ổn do lính và cò có ý định phong bế lục soát, tổ chức gánh hát đã ra lệnh cất giấu tuốt luốt giấy má, tài liệu bí hiểm.
Quả nhiên, một đôi giờ sau bị chúng phong toả đòi lục soát. Đồng chí Ớt và toàn thể gánh hát chống chọi không cho chúng lục soát. Hai đồng chí Hòe và Lưu bị chúng bắt giải về bót cảnh sát, với lý do gánh hát Đồng Nữ Ban làm chánh trị, tuyên truyền, xách động nhân dân phá quấy trật tự trị an.
Lúc này, toàn thể gánh hát dùng thế hợp pháp chống chọi và nhờ nhóm trí thức tiến bộ can thiệp thả 2 đồng chí bị bắt nhưng không được. Thành thử tổ chức Đảng cho gánh hát lâm thời ngưng hoạt động, các diễn du hoc uc lop 7 viên phân tán dự phòng địch tiếp bắt giam.
Sau khi hợp nhất 3 tổ chức Đảng thành Đảng Cộng sản Việt Nam, các diễn viên, nhạc sĩ của gánh hát đấu tham gia hoạt động cách mạng, nhiều đồng chí đã dũng cảm hy sinh trên mặt trận cũng như trong khám của đế quốc như: Đồng chí Trần Văn Giai, Trần Văn Trương, Trần Văn Hòe…
Tuy chỉ tồn tại và hoạt động trình diễn trong một thời gian ngắn (năm 1927 - 1929), nhưng tập thể lãnh đạo và nhạc sĩ, diễn viên gánh hát Đồng Nữ Ban đã vượt mọi gian nguy để mang lời ca, tiếng hát phục vụ quần chúng, phục vụ cách mạng, góp phần vào sự nghiệp đương đầu giải phóng dân tộc trong những năm đầu thế kỷ XX.
Theo Ấp Bắc
|
0 nhận xét: